Dagelijks spreek ik mensen die op zoek zijn naar werk. En soms blijkt dat iemand niet goed weet waar hij of zij naar zoekt. Iemand steekt veel tijd in het updaten van een cv om zichzelf beter te verkopen, terwijl ik voel dat zo iemand in de verkeerde richting aan het werk is. Of iemand maakt aan de telefoon totaal geen contact met mij, maar verwacht wel dat ik morgen een baan voor hem of haar heb. Zonder zicht te hebben op je eigen zelfbeeld, je talenten, belemmerende overtuigingen of je eigen oordeel, kun je het contact met de ander niet maken en krijg je je positionering ook niet scherp. Oftewel: soms is het verkrijgen van (zelfin)zicht nog harder nodig dan je profiel aanscherpen en roepen dat je beschikbaar bent. En de coach in mij vindt het leuk om daarbij te helpen.
Naast bemiddeling en advies, voer ik dus ook graag nu en dan een coachgesprek.

Europees Instituut de Baak

Toen ik 10 jaar geleden de opleiding tot Master Coach volgde bij het Europees Instituut de Baak kreeg ik onder andere college van Jan Remmerswaal – sociaal psycholoog, opleider en auteur. Van hem leerde ik dat je als coach over een dubbel instrumentarium beschikt: enerzijds methoden en technieken, anderzijds je eigen persoon. In de afgelopen jaren ervaar ik meer en meer dat ik zelf misschien wel het belangrijkste instrument ben in gesprekken.

Rijker coachen

Niet voor niets, schreef ik mij onlangs in voor een ‘lente-borrel’ bij mijn oude opleiding. Ik was de afgelopen 10 jaar niet meer op het landgoed geweest van het Europees Instituut de Baak. Maar ik had er nu ineens weer zin in. Terug naar de bron van mijn eigen ontwikkeling als coach. Me laten voeden door gelijkgestemden en mooie contacten. Ik benaderde een paar van mijn oud-mede-studenten: “leuk elkaar weer eens te zien?!” En we ontmoetten elkaar daar.

Toeval bestaat niet. Want pas na inschrijving, zag ik wat het thema was die dag: de boekpresentatie van het nieuwste boek van Jan Remmerswaal: ‘Rijker Coachen, verdieping door inzet van je eigen persoon’. In het interview dat psycholoog, programmamaker en opleider Ron van Deth die dag had met Jan Remmerswaal, blijkt dat Jan de methoden en technieken inmiddels misschien wel het minst interessant vindt geworden in coaching. Op de vraag of bij coachvragen de instrumentele aanpak, van methoden en technieken, niet juist heel goed van toepassing is, antwoordde Jan: “Het instrumentele is op zich niet slecht, het is een belangrijk hulpmiddel om op gang te komen in je werk, ook ik heb dat nodig gehad. Maar er is meer onder de zon. Een coachvraag als: ‘ik wil me beter kunnen profileren in mijn werk’ kan je inderdaad instrumenteel aanvliegen. Maar ook persoonlijk. Bijvoorbeeld door vragen te stellen als ‘vanwaar de drang om je te profileren, welk deel van jou wil dat, moet je je wel beter willen profileren, wat moet jou dat opleveren? Het kan zijn dat het je nog eenzijdiger maakt.’ Voor de echte problemen uit het leven waar de meeste mensen mee aankloppen bij jou als coach, heb je niet genoeg aan het instrumentele, maar moet je ook uit een ander vaatje tappen. En dat is het persoonlijke.” Wat een feest van herkenning! Niet voor niets, nu ik weer vaker coach, zocht ik uitgerekend vandaag het Instituut weer eens op! Het nieuwe boek van Jan Remmerswaal is echt een kadootje. Conclusie: authenticiteit, zelfinzicht en weten wat er binnen in je speelt (zowel bij jezelf als coach als bij degene die jij coacht) is dus de belangrijkste ingang voor verandering.

Interactie

Een recent voorbeeld uit mijn eigen praktijk laat zien dat het effect van deze persoonlijke manier van coachen inderdaad groot is. Jannita benaderde mij met de vraag of ik haar wilde helpen bij het scherper krijgen van haar werkprofiel. Ze weet wel wat haar talenten zijn, maar hoe krijgt ze nu helder wat haar volgende opdracht of functie dan moet zijn? Na een eerste telefoongesprek schreef ze me haar coachvraag: “In mijn droomwereld kan ik met mijn talenten en ervaringen zelfstandig een inkomen genereren en bovenal voldoening halen uit en energie krijgen van mijn inspanningen. Kortom geld verdienen met dat doen waar ik goed in ben. Mijn krachten, valkuilen en beperkingen heb ik redelijk in kaart gebracht. Maar bij het omzetten naar een functie of netwerkgesprek heb ik jouw hulp nodig.”

Een typische coachvraag die je instrumenteel kunt insteken. Maar ook persoonlijk. En dat is de afwisseling die ik aanbracht. Soms zette ik intuïtief een NLP methode in, of gebruikte ik kwaliteitskaartjes om haar te laten zien hoe lastig ze het vindt om keuzes te maken. Maar ook liet ik nu en dan iets zien van mij persoonlijk. Een helpende anekdote uit mijn eigen ervaring. Of ik gaf simpelweg prijs wat de interactie tussen haar en mij in dat moment met mij deed. Het effect daarvan was groot. Soms raakte ze in verwarring. Soms werd iets juist kristalhelder. Mijn aanpak bracht verdieping en verrijkte ons allebei. En uiteindelijk ging Jannita niet naar huis met een set keywords voor in haar profiel. Maar met een aantal inzichten. Een daarvan is: ‘dat ze het echte gesprek met zichzelf meer mag aangaan’. Want daar vindt ze de antwoorden op veel van haar vragen.

Referentie: wat mijn coachee mij teruggaf

“Het is een verademing om een recht-door-zee gesprek te hebben met iemand die aan weinig woorden genoeg heeft om de vinger op de zere plek te leggen. Tja… een beleving die smaakt naar meer. De initiële vraag ‘Wat zoek ik’ werd ‘Wat wil ik’. Jessica is analytisch sterk en legt gemakkelijk verbindingen. In onze gesprekken vatte ze mijn gedachtespinsels samen, overlegde met mij welk doel ik nastreef en ze voegt daar een filosofische doordenker aan toe. Precies de inspiratie die ik nodig heb om de volgende stap te zetten. Jessica heeft een krachtige persoonlijkheid, een heldere aanpak en een zachte benadering. Voor mij een spot-on-combinatie die mij het zetje in de juiste richting gaf.”

Laat je zien en word persoonlijk – praat vanuit jezelf

Deze terugkoppeling zegt meer over mij als persoon dan over de instrumenten die ik heb ingezet. Het is fijn om iemand te zien groeien binnen de veilige setting van mijn coachgesprekken. Het is genieten als iemand kleine doorbraakjes heeft met zichzelf en dan weer verder kan. Dergelijke ontmoetingen creëren voor mij de geluksmomenten in mijn werk. ‘Rijker coachen’ verrijkt niet alleen de coachee, het maakt ook mij weer sterker als coach, en ook als organisatieadviseur en matchmaker. En eigenlijk geldt het voor ieder gesprek tussen mensen: houd jezelf niet buiten het gesprek. Probeer het eens uit: laat je zien en word persoonlijk, praat vanuit jezelf, niet vanuit de theorie, en je zult merken dat een gesprek dan wezenlijk verandert. En … dat er meer contact ontstaat.